Wie kent ze niet, die succesverhalen van mensen die slecht nieuws kregen en daarna hun leven een verrassende en mooie wending gaven? Nieuwe wegen inslaan, de zon tegemoet, dat is voor de mensen waarmee ik praat vaak nog een brug te ver.

Ongewenste kinderloosheid gaat in de meeste gevallen samen met gesprekken met artsen. Informatieve gesprekken, soms goed nieuws, maar onvermijdelijk ook slecht nieuws. Uit onderzoek blijkt dat artsen het geven van slecht nieuws het ergste onderdeel van hun dagelijks werk vinden, ook al moeten ze nog zo vaak slecht nieuws geven. Het went nooit, want je gunt je patiënt het beste en je bent geen arts geworden om mensen slecht nieuws te brengen.

Vroeger was het misschien anders, maar ik denk dat nu iedere arts en iedere verpleegkundige wel op een of andere manier geschoold is in het brengen van slecht nieuws. Toch gaat het vaak mis. Niemand kijkt natuurlijk met een blije blik terug op een slecht nieuwsgesprek, maar vaak hoor ik van cliënten terug dat ze de gesprekken zelf als zeer vervelend tot zelfs traumatisch hebben ervaren. Hoe komt dat?

Brengers van slecht nieuws focussen zich vaak op de inhoud van de boodschap en willen dat die begrepen wordt. De informatie wordt zo het belangrijkst. Alleen, na het brengen van de slechte boodschap luistert een patiënt niet meer. Die is bezig met het incasseren van de klap, en wat dit voor haar betekent. De patiënt schiet onmiddellijk in de emotie en de professional wil dat juist niet, die gaat voor zorgvuldigheid. De brenger van slecht nieuws die zich daarvan niet bewust is kan schade aanrichten aan de werkrelatie, en loopt de kans op een ‘shoot the messenger’-reactie. De arts heeft het gedaan.

Een vast item in een slecht nieuwsgesprek is het samen kijken naar oplossingen en alternatieven. Alleen, in veel gevallen staat de arts met lege handen en kan hij geen oplossing bieden die de patient wil horen, of het moet het aanraden van een goede therapeut zijn. En het niet hebben van een oplossing, dat voelt niet goed. Want voor elk probleem moet een oplossing zijn.

Daarom is het belangrijk dat erop teruggekomen kan worden. In het slechtste geval tijdens een gesprek met mij, in het beste geval in een vervolggesprek met degene die het nieuws bracht.