Donoren zijn binnenkort niet anoniem meer. Ook niet degenen die anonimiteit werd beloofd en dat zo willen houden. Dat zat er allemaal natuurlijk al aan te komen, maar de ontwikkelingen gaan nu razendsnel. De stichting Donor Detectives zorgt er bovendien voor dat alles zoveel mogelijk in de publiciteit komt. Door nieuwe technieken in het buitenland, gecombineerd met stamboomonderzoek, kom je als kind van een donor een heel eind. Vervolgens maak je een afspraak, al dan niet met de juiste toelichting over de achtergrond van je contactverzoek.

De redenering is dat je kinderen hun achtergrond niet kunt onthouden. Dan bepaal je iets voor die persoon wat je niet kunt en mag bepalen voor een ander, namelijk dat er geen contact kan zijn. Of je contact wilt kan je als persoon zelf allen bepalen.

Terecht natuurlijk. Deze strijd is niet heel erg anders dan de strijd van geadopteerde kinderen in de jaren negentig om informatie uit hun dossier te kunnen krijgen. Dat resulteerde in de volgende overweging van de rechtbank:

Rechtsregel

Het recht om te weten van welke ouder men afstamt is niet absoluut: het moet wijken voor de rechten en vrijheden van anderen wanneer deze in het gegeven geval zwaarder wegen. Wat betreft de onderlinge rangorde tussen het recht van de moeder en het recht van het kind moet worden geoordeeld dat het recht van het kind prevaleert.

De rechten van het kind prevaleren, zeggen ook de donorkinderen. De donor heeft ooit gedoneerd om iemand te helpen een kind te krijgen en niet het idee gehad om een kind aan een moeder te helpen. Daar ligt een verantwoordelijkheid. De kinderen hebben geen keuze gehad en zijn vervolgens in het ongewisse gelaten over hun herkomst. Soms ook door hun ouders. Ik heb alle begrip voor dat standpunt. Ook voor mij hebben mijn ouders van alles bepaald waar ik ze tot op vandaag niet dankbaar ben. Met sommige dingen kon ik leven, bij andere kon ik me niet neerleggen.

We zullen je vinden!

Hoewel indertijd anonimiteit beloofd is, is dat nu achterhaald. Meld je maar, donoren, want we zullen je vinden, is de strijdkreet. Wil je dat niet? Dan had je er destijds maar beter over na moeten denken.

En daar heb ik toch moeite mee. Want er is nog een ander recht: het recht op privacy. Je kunt stellen dat het een morele plicht van donoren is om contact te hebben met hun donorkinderen, maar de wettelijke plicht is er niet.  Vele donoren vinden contact helemaal oké. Anderen hebben hun leven niet ingericht op openheid.

Niemand wist dat de tijdgeest ervoor zou zorgen dat anonimiteit niet meer de norm is, en testen overal te koop. Ook hebben donoren niet gevraagd om 25 en meer donorkinderen. Intussen weten we dat er niet zo nauw gekeken werd en dat we alleen maar een slag kunnen slaan naar hoeveel kinderen er per donor zijn. Wat als je een stuk of 50 kinderen moet ontmoeten en je had je ingesteld op de anonimiteit?

Welke belangen wegen zwaarder?

Het recht op privacy betekent ook dat je niet verplicht bent om mensen te ontmoeten, contact met hen te hebben. Bij bemiddeling van een professional, zoals tot nu toe gebruikelijk, kunnen de belangen van beide zijden meegewogen worden. Soms is contact niet mogelijk, maar in veel gevallen komt het juist wel op gang doordat een neutrale derde iets toe kan voegen. De deur kan anders ook meteen dichtgaan bij plotseling contact.

De nieuwe ontwikkelingen maken mij dus enigszins bezorgd. Ik houd mijn hart vast voor de eerste verhalen van donoren wiens leven compleet overhoop ligt. Ik ken donoren waarvan ik weet dat het een schok kan zijn als ze bekend worden. Welke belangen wegen zwaarder? In de praktijk zal het belang van het kind zeker prevaleren in ieders ogen. Ook in de mijne. Maar het einde is nog niet in zicht.